قهوه از چی درست میشه؟

شاید برای شما هم سوال باشه که قهوه از چی درست میشه؟ یا فرآیند تولید قهوه به چه صورته؟ در این مقاله، با جزئیات بیشتری به فرآیند تولید قهوه و عواملی که بر طعم و عطر نهایی آن تاثیر می‌گذارند، می‌پردازیم. در کافه این شاپ شما می‌توانید انواع قهوه این نوشیدنی دلچسب را تهیه کنید. قهوه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های دنیاست و بسیاری از مردم روز خود را با یک فنجان قهوه شروع می‌کنند.

اما شاید برای بسیاری سوال باشد که قهوه دقیقاً از چه چیزی و چگونه تولید می‌شود. قهوه از دانه‌های گیاهی به نام Coffea تهیه می‌شود که پس از طی مراحل مختلفی مانند برداشت، فرآوری، رُست کردن و آسیاب، به نوشیدنی لذیذی تبدیل می‌شود که همه ما می‌شناسیم.

گیاه قهوه

گیاه قهوه، که به طور علمی با نام Coffea شناخته می‌شود، در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان رشد می‌کند. این گیاهان بیش از 70 گونه مختلف دارند، اما دو گونه اصلی از انواع قهوه که در صنعت قهوه استفاده می‌شوند عربیکا (Coffea arabica) و روبوستا (Coffea canephora) هستند. قهوه اسپرسو ازین دانه ها تهیه می‌شود.

• قهوه عربیکا: این گونه حدود 60-70% تولید جهانی قهوه را تشکیل می‌دهد. عربیکا به دلیل طعم ملایم‌تر و عطری‌ترش محبوبیت بیشتری دارد. این نوع قهوه در مناطق مرتفع‌تر کشت می‌شود و نیاز به شرایط خاص آب و هوایی دارد.
• قهوه روبوستا: این گونه مقاوم‌تر است و در ارتفاعات پایین‌تر کشت می‌شود. قهوه روبوستا دارای طعم قوی‌تر و تلخ‌تری است و اغلب در قهوه‌های فوری و اسپرسو استفاده می‌شود.
• تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا چیست؟ 

دانه‌های قهوه در واقع دانه‌های درون میوه‌ای هستند که شبیه گیلاس بوده و پس از رسیدن، برداشت می‌شوند.

فرآیند تولید دانه های قهوه

تولید دانه قهوه یک فرآیند طولانی و پیچیده است که شامل مراحل مختلفی از کاشت تا برداشت و فرآوری می‌شود. هر یک از این مراحل نقش مهمی در کیفیت نهایی قهوه دارند.

• کاشت: قهوه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری با شرایط آب و هوایی خاصی کشت می‌شود. گیاه قهوه به دقت و مراقبت زیادی نیاز دارد و حدود 3 تا 4 سال طول می‌کشد تا گیاه به باردهی برسد.
• برداشت: زمانی که میوه‌های گیلاس‌مانند قهوه به رنگ قرمز یا زرد می‌رسند، آماده برداشت هستند. این کار می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از ماشین‌های برداشت انجام شود. کیفیت قهوه به زمان و نحوه برداشت بسیار وابسته است.

فرآوری دانه‌ های قهوه

پس از برداشت، میوه‌های قهوه باید فرآوری شوند تا دانه‌ها از میوه جدا شوند. دو روش اصلی برای فرآوری دانه قهوه وجود دارد:

1. روش خشک: در این روش، میوه‌های قهوه به صورت کامل در آفتاب خشک می‌شوند. این روش به زمان بیشتری نیاز دارد، اما دانه‌های قهوه‌ای که با این روش فرآوری می‌شوند، طعم غنی‌تر و پیچیده‌تری دارند.
2. روش مرطوب: در این روش، دانه‌ها به کمک آب از میوه جدا می‌شوند و سپس خشک می‌شوند. این روش سریع‌تر است و باعث می‌شود که طعم قهوه ملایم‌تر و اسیدی‌تر باشد.

این دو روش، به همراه روش‌های ترکیبی دیگری، تاثیر بسزایی بر ویژگی‌های حسی قهوه دارند.

خشک کردن دانه‌ های قهوه

خشک کردن دانه‌های قهوه یکی از مراحل حساس در فرآیند تولید قهوه است. پس از فرآوری اولیه، دانه‌ها باید خشک شوند تا رطوبت آن‌ها به حدود 10-12 درصد برسد. این کار می‌تواند به صورت سنتی (در آفتاب) یا به کمک دستگاه‌های خشک‌کن صنعتی انجام شود. دانه‌های خشک شده باید به درستی ذخیره‌سازی شوند تا از فساد یا جذب رطوبت جلوگیری شود.

پوست‌ گیری و پالایش دانه‌

بعد از خشک کردن، دانه‌های قهوه باید از پوسته نازک خود جدا شوند. این فرآیند به نام «پوست‌گیری» شناخته می‌شود و معمولاً به کمک ماشین‌آلات خاصی انجام می‌شود. سپس دانه‌ها براساس اندازه و کیفیت مرتب‌سازی می‌شوند. دانه‌های با کیفیت بالاتر معمولاً برای تهیه قهوه‌های مرغوب‌تر استفاده می‌شوند، در حالی که دانه‌های کوچکتر و بی‌کیفیت‌تر ممکن است برای تولید قهوه‌های فوری یا محصولات دیگر مورد استفاده قرار گیرند.

رُست کردن تبدیل دانه خام به قهوه

رُست کردن یا برشته‌کاری دانه‌های قهوه، یکی از مهم‌ترین مراحل در تولید قهوه است. در این مرحله، دانه‌های سبز رنگ قهوه در دماهای بالا حرارت داده می‌شوند تا به رنگ قهوه‌ای تیره تبدیل شوند. این فرآیند نه تنها رنگ دانه‌ها را تغییر می‌دهد، بلکه ترکیبات شیمیایی درون دانه‌ها نیز تغییر کرده و طعم و عطر خاص قهوه ایجاد می‌شود.

• رُست ملایم: دانه‌هایی که به رنگ قهوه‌ای روشن برشته شده‌اند، طعمی ملایم‌تر و میوه‌ای دارند.
• رُست متوسط: دانه‌هایی که به رنگ قهوه‌ای متوسط برشته شده‌اند، طعمی متعادل‌تر با تلخی کمتر دارند.
• رُست تیره: دانه‌هایی که به رنگ قهوه‌ای تیره برشته شده‌اند، طعم قوی‌تر و تلخ‌تری دارند و اغلب برای تهیه اسپرسو استفاده می‌شوند.

رُست کردن به دقت و تجربه نیاز دارد، زیرا زمان و دمای مناسب برای ایجاد طعم و عطر دلخواه بسیار حیاتی است.

آسیاب کردن دانه قهوه

آسیاب قهوه مرحله‌ای است که در آن دانه‌های برشته‌شده به ذرات کوچکتر تبدیل می‌شوند تا برای دم کردن آماده شوند. نوع و اندازه آسیاب بستگی به نوع قهوه‌ای دارد که قصد تهیه آن را دارید:

• آسیاب ریز: برای قهوه اسپرسو، که نیاز به عبور آب با فشار بالا از طریق پودر قهوه دارد.
• آسیاب متوسط: برای قهوه‌های دم کرده با فیلتر کاغذی یا فرنچ پرس.
• آسیاب درشت: برای روش‌هایی مانند فرنچ پرس که زمان تماس آب با قهوه بیشتر است.

اندازه مناسب آسیاب تاثیر زیادی بر استخراج طعم و عطر قهوه دارد و انتخاب صحیح آن می‌تواند تجربه نوشیدن قهوه را بهبود ببخشد.

تاثیر مراحل مختلف بر کیفیت نهایی قهوه

کیفیت نهایی قهوه به هر یک از مراحل تولید آن وابسته است. از نوع گیاه گرفته تا روش برداشت، فرآوری، رُست و آسیاب کردن، همه این مراحل می‌توانند بر طعم و عطر نهایی قهوه تاثیرگذار باشند. حتی شرایط ذخیره‌سازی دانه‌های قهوه پس از رُست کردن نیز می‌تواند در حفظ کیفیت و طعم قهوه تاثیر داشته باشد.

به عنوان مثال، قهوه‌ای که به درستی رُست و آسیاب شده باشد، طعمی متعادل و عطر قوی خواهد داشت. از سوی دیگر، دانه‌هایی که بیش از حد رُست شده‌اند، ممکن است طعم سوختگی یا تلخی نامطلوبی داشته باشند.

فرآیند تولید قهوه فوری

قهوه فوری یا قهوه حل‌شونده یکی از محصولاتی است که به دلیل سهولت و سرعت در آماده‌سازی، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرآیند تولید قهوه فوری با دم کردن قهوه عادی شروع می‌شود، اما پس از آن، آب از قهوه جدا می‌شود تا پودر خشک باقی بماند. این کار با دو روش اصلی انجام می‌شود:

1. خشک کردن پاششی: در این روش، قهوه دم شده به صورت قطرات ریز پاشیده شده و در مجاورت هوای داغ خشک می‌شود.
2. خشک کردن انجمادی: در این روش، قهوه دم شده ابتدا منجمد و سپس در خلاء خشک می‌شود تا کریستال‌های قهوه تشکیل شود.

هر دو روش باعث می‌شوند که قهوه بتواند با آب داغ به سرعت حل شود و نوشیدنی آماده گردد.

عوامل موثر بر طعم و عطر قهوه

عوامل مختلفی می‌توانند بر طعم و عطر نهایی قهوه تاثیر بگذارند، از جمله:

• نوع و گونه گیاه قهوه: گونه‌های مختلف قهوه دارای پروفایل‌های طعمی متفاوتی هستند. برای مثال، قهوه عربیکا معمولاً طعم میوه‌ای و شیرین‌تری دارد، در حالی که روبوستا طعم تلخ‌تر و قوی‌تری دارد.
• شرایط آب و هوایی و خاک: منطقه جغرافیایی که گیاه قهوه در آن کشت می‌شود، می‌تواند بر طعم و عطر قهوه تاثیر بگذارد. عواملی مانند ارتفاع، دما، بارش و نوع خاک همگی می‌توانند به شکل‌گیری طعم‌های خاص کمک کنند.
• روش‌های فرآوری: روش‌های مختلف فرآوری دانه‌های قهوه می‌توانند به شکل‌گیری ویژگی‌های حسی مختلفی منجر شوند. برای مثال، قهوه‌ای که به روش خشک فرآوری شده باشد، معمولاً طعم‌های پیچیده‌تری دارد.
• رُست کردن: میزان و زمان رُست کردن دانه‌ها تاثیر مستقیم بر طعم نهایی قهوه دارد. رُست کردن طولانی‌تر معمولاً به طعم تلخ‌تر و کاراملی منجر می‌شود.
• آسیاب کردن: اندازه ذرات قهوه آسیاب‌شده نیز بر طعم و عطر تاثیر دارد. ذرات ریزتر به استخراج بیشتر طعم منجر می‌شوند، در حالی که ذرات درشت‌تر استخراج ملایم‌تری دارند.

فواید و مضرات مصرف قهوه

قهوه نه تنها به دلیل طعم و عطر خاص خود محبوب است، بلکه فواید زیادی نیز برای سلامتی دارد. برخی از فواید مصرف قهوه عبارتند از:

• افزایش انرژی و تمرکز: کافئین موجود در قهوه می‌تواند هوشیاری را افزایش داده و خستگی را کاهش دهد.
• حفظ سلامت مغز: مصرف منظم قهوه ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد.
• افزایش متابولیسم: کافئین می‌تواند متابولیسم بدن را افزایش داده و به سوزاندن چربی‌ها کمک کند.
• کاهش خطر دیابت نوع 2: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم قهوه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد.

با این حال، مصرف بیش از حد قهوه نیز می‌تواند عوارضی مانند اضطراب، بی‌خوابی، و افزایش ضربان قلب ایجاد کند. بنابراین، مصرف معتدل آن توصیه می‌شود.

قهوه ارگانیک و تجاری

در دنیای امروز، آگاهی از انتخاب مواد غذایی سالم و پایدار افزایش یافته است و قهوه نیز از این قاعده مستثنی نیست. قهوه ارگانیک به قهوه‌ای گفته می‌شود که بدون استفاده از کودها و سموم شیمیایی کشت شده و فرآوری شده است. این نوع قهوه به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی، سالم‌تر و دوستدار محیط زیست محسوب می‌شود.

از طرف دیگر، قهوه‌های تجاری معمولاً با استفاده از روش‌های مدرن کشت و تولید می‌شوند که ممکن است شامل استفاده از کودها و سموم شیمیایی باشد. این قهوه‌ها در بازار بیشتر موجود هستند و معمولاً ارزان‌تر از قهوه‌های ارگانیک می‌باشند.

انتخاب بین این دو نوع قهوه به ترجیحات شخصی و همچنین نگرانی‌های مربوط به سلامتی و محیط زیست بستگی دارد.

نتیجه‌ گیری

قهوه از دانه‌های گیاه قهوه تهیه می‌شود و هر مرحله از تولید، از کاشت و برداشت تا فرآوری، رُست کردن و آسیاب، تاثیر بسزایی در کیفیت نهایی آن دارد. آگاهی از این فرآیندها می‌تواند به شما کمک کند تا قهوه‌ای با کیفیت بالاتر و طعم بهتر انتخاب کنید. همچنین، توجه به عوامل موثر بر طعم و عطر قهوه، می‌تواند تجربه نوشیدن قهوه را برای شما لذت‌بخش‌تر کند. در نهایت، با توجه به فواید و مضرات مصرف قهوه، توصیه می‌شود که این نوشیدنی را با تعادل و آگاهی مصرف کنید تا از تمام فواید آن بهره‌مند شوید.